Inhoudsopgave
Redenen om een Nederlandse handleiding te vertalen
Er zijn altijd redenen om een handleiding te vertalen in de taal (of talen) van het exportland. Maar er is zeker een reden om een Nederlandse handleiding te vertalen. Als 25 miljoen mensen de Nederlandse taal spreken, is dat het wel zo’n beetje. De Nederlandstalige markt is dus redelijk beperkt. Wie zijn markt wil vergroten tot over de landsgrenzen, kan niet langer aankomen met alleen een Nederlandstalige handleiding.
Vervolgens is de vraag: is vertaling naar Engels, de lingua franca van deze wereld, dan genoeg? Ja, als een Nederlandse fabrikant zijn product alleen wil aanbieden in Engelstalige landen. Nee, als de fabrikant ook denkt aan de Duitse of Franse of Spaanse markt. Dan voldoet Engels niet en duikt een wettelijke verplichting op. Dat is de verplichting om de Nederlandse handleiding in een lokale versie op de markt te brengen. Deze lokale versie moet zijn gesteld in de taal of talen van het exportland. Dat geldt niet alleen binnen Europa, maar ook zo goed als overal daarbuiten (zie artikel: Taal handleiding uit de Kennisbank).
Het spreekt voor zich dat in het enkele geval dat een land vertaling niet verplicht stelt, vertaling van een Nederlandse handleiding toch zeer gewenst is. Mensen in het exportland ervaren na vertaling een lagere drempel om het betreffende product te kopen. Met andere woorden, een handleiding in de lokale taal is een marketinginstrument.
Welke vertaler in te schakelen? De valkuilen
De vertaling van een handleiding is niet van risico’s ontbloot. Of het nu gaat om een Nederlandse handleiding of welke handleiding ook, vertalen is meer dan letterlijk woorden omzetten. Neem zoiets simpels als het vermelden van de snelheid in een auto. In een Nederlandse handleiding voor een auto is de snelheidsmeting in kilometers. In een handleiding voor het Verenigd Koninkrijk is de snelheidsmeting in mijlen. Een vertaler moet zich van dit soort gevoeligheden bewust zijn. Vertalen kan dus niet letterlijk: de lokale omstandigheden moeten in de vertaling terug zijn te vinden. De snelheidsmeting is een onschuldig voorbeeld. Er zijn echter heel veel andere subtiele verschillen, zoals het gebruik van punten of juist komma’s in cijfers. Een vertaler moet al die subtiele verschillen kennen. Het is vaak geen geringe taak om lokalisatie goed uitvoeren (lokalisatie = het aanpassen aan plaatselijke omstandigheden, los van de vertaling zelf).
Dan is er nog een ander risico: vertaling vereist kennis van het vakgebied. Maar een vertaler is niet thuis in elk vakgebied. Neem het voorbeeld van een vertaler die ‘solder joint’ in een Nederlandse vertaling wil vertalen met ‘soldeerbout’. De juiste vertaling is echter ‘soldeerverbinding’. Wie te makkelijk let op een gelijkenis in aantal letters, kan de ware betekenis van een woord over het hoofd zien.
Nu is dit voorbeeld vrij opzichtig. Maar fouten door gebrek aan vakkennis komen regelmatig voor. Punt is dat ze niet snel opvallen in een vertaling. Een Engelsman zal de foute vertaling naar ‘soldeerbout’ niet ontdekken. Dus is het van belang om de (in dit geval) Nederlandse handleiding te laten controleren door native speakers van de doeltaal (hier dus het Nederlands).
Controle is trouwens altijd een goede zaak, nog los van taalkwesties en lokalisatiekwesties. Neem een omschrijving “Dit product is niet bestand tegen buitentemperaturen boven 40 graden”. Mocht er in een Nederlandse handleiding vermeld staan “Dit product is bestand tegen buitentemperaturen boven 40 graden”, dan kan dit tot gevaarlijke situaties leiden. Aangezien de handleiding onderdeel uitmaakt van het product zelf, wordt de fabrikant dan aansprakelijk voor eventuele ontstane schade.
Kortom: vertalers
- moeten kunnen lokaliseren,
- moeten kennis hebben van het vakgebied en
- moeten bereid zijn correcties aan te brengen, bij voorkeur in overleg met native speakers.
Dit is best veel gevraagd. Soms is een freelancer de aangewezen man/vrouw vanwege zijn/haar kennis van het vakgebied. Soms is een vertaalbureau handiger als het gaat om vertaling in meerdere doeltalen. Een dergelijk professioneel vertaalbureau kan een nakijkronde met native speakers een vast onderdeel maken van zijn werkwijze.
Hoe u de vertaalkosten beperkt houdt
Uit onderzoek blijkt dat vertalingen gemiddeld 20 eurocent per woord kosten. Dat is best veel als je 10.000 woorden per handleiding moet vertalen: 2.000 euro. Deze 2.000 euro is een aardig gemiddelde voor vertaling van een Nederlandse handleiding naar elke andere taal. Bij die 2.000 euro hebben we het dan nog maar over een enkele doeltaal.
Het is dus zaak de vertaalkosten onder controle te houden. Dat kan op veel manieren. We noemen de meest voorkomende.
Het gebruik van speciale software zorgt er niet alleen voor dat een vertaler of het vertaalbureau een speciaal vertaalgeheugen opbouwt met steeds terugkomende zinnen of uitdrukkingen. Voorbeelden zijn ‘Druk op de groene knop’ of ‘Let op! Controleer eerst of het waterpeil voldoende is!’.
Actieve zinnen als ‘Druk op de groene knop’ zijn korter (en krachtiger!) dan ‘Gelieve nu op de groene knop te drukken’. Een actieve uitdrukkingswijze is niet alleen duidelijker voor de lezer, maar scheelt al snel enorm (de helft?) in vertaalkosten.
Wat nog meer besparing in vertaalkosten oplevert, is het gebruik van illustraties. Toegegeven: het maken van illustraties kan kostbaar zijn. Maar wie een Nederlandse handleiding van 10.000 woorden wil vertalen naar vijf doeltalen, bespaart door het gebruik van illustraties in één keer 10.000 euro. Daar kun je heel wat illustraties van maken, zeker als het mogelijk is om met speciale software reeds bestaande CAD-ontwerptekeningen makkelijk aan te passen voor gebruik in handleidingen. Zie bijvoorbeeld het softwarepakket SolidWorks Composer.
Manualise kan u helpen bij de vertaling van elke Nederlandse handleiding
Manualise is een bedrijf dat zowel is gespecialiseerd in het stroomlijnen van vertaalprocessen als het maken of aanpassen van illustraties. Het Delftse bedrijf is optimaal bekend met alle valkuilen en kansen die vertaling van een Nederlandse handleiding biedt.
De klantenkring van Manualise is zeer internationaal georiënteerd. Dat betekent dat we ook graag vertalen naar het Nederlands. Kortom: uw Nederlandse handleiding zetten we graag op, of het Nederlands nu een brontaal is of een doeltaal.
