Inhoudsopgave
Wanneer een gebruiksaanwijzing vertalen?
Wanneer een gebruiksaanwijzing vertalen? Deze vraag laat zich nogal gemakkelijk beantwoorden: het liefst altijd. De reden is simpel: mensen zijn het meest vertrouwd met hun moedertaal. Hoe goed hun kennis van een andere taal ook is, begrip komt eerder tot stand in de eigen taal.
Om die reden is een vertaling naar de officiële taal van het land van verkoop vaak verplicht. Dit geldt bijvoorbeeld voor de Europese Unie waar CE-richtlijnen zich vertalen in nationale wetgeving die vertaling voorschrijven. Het gaat dan om vertaling naar officiële talen in een EU-land. In België zijn dat bijvoorbeeld Duits, Frans en Nederlands.
Maar ook buiten Europa geldt in verreweg de meeste gevallen dat vertaling van een gebruiksaanwijzing naar de eigen taal verplicht is. Denk aan de Arabische landen. Hoewel het Engels of het Frans in veel Arabische landen populair is als tweede taal, is in vrijwel alle Arabische landen vertaling van de gebruiksaanwijzing een wettelijke vereiste. Er zijn nu eenmaal miljoenen mensen die het Arabisch machtig zijn, maar het Engels of Frans niet – al was het alleen maar omdat er sprake is van een volkomen ander alfabet.
Kortom: een gebruiksaanwijzing vertalen is vaak een meervoudig project waarbij één brontaal staat voor meerdere doeltalen. Zelfs als er maar sprake is van één exportland, kan al er sprake zijn van meerdere doeltalen – neem het voorbeeld van België.
De rol van technische vertalers
Een gebruiksaanwijzing vertalen ja/nee is dus eigenlijk geen discussiepunt. Een andere vraag is veel lastiger te beantwoorden: waar vind je de vertalers die deze klus kunnen klaren?
De vertaling van een gebruiksaanwijzing voor een koffiezetapparaat of een draagbare radio gaat misschien nog wel. We drinken allemaal wel eens koffie en luisteren allemaal wel eens naar de radio. De meeste handelingen of begrippen halen we vervolgens uit een woordenboek (‘snelfiltermaling’, ‘voorkeurzender’).
Maar wat nu als een Nederlandse fabrikant van inpakmachines een Nederlandstalige gebruiksaanwijzing wil vertalen naar het Engels? Vertaal je ‘deksel’ dan met ‘lid’ of met ‘cover’ of met ‘front’of met… ? Een woordenboek geeft daar geen uitsluitsel over.
Juist voor dit soort vragen zijn technisch vertalers zo belangrijk. Technisch vertalers hebben extra kennis: zij kennen het jargon dat hoort bij een specifiek vakgebied. Een gebruiksaanwijzing vertalen betekent immers ook: professionele gebruikers in hun jargon aanspreken. Als het deksel van een inpakmachine nergens in het Engels taalgebied een ‘lid’ heet, dan moet een technisch vertaler deze term ook niet gebruiken. Zelfs niet als in een Engels/Nederlands-woordenboek achter ‘lid’ keurig het woord ‘deksel’ staat.
Een gebruiksaanwijzing vertalen is dan ook geen sinecure. Omdat het met het vertalen van gebruiksaanwijzingen nogal eens fout gaat, zou dit ervoor pleiten dat de fabrikant zelf de vertaling ter hand neemt.
Waarom (niet) zelf een gebruiksaanwijzing vertalen?
Waarom zou een fabrikant inderdaad niet zelf een gebruiksaanwijzing schrijven en vertalen? Eigenhandige vertaling is zeker een goed idee als binnen (bijvoorbeeld) een Nederlands bedrijf een technicus voldoende kennis van de Engelse taal heeft. Neem weer het voorbeeld van de inpakmachine. Het is denkbaar dat iemand binnen een bedrijf veel van ‘zijn’ product weet omdat hij tijdens de R&D-fase veel Engelstalige documentatie heeft doorgenomen. Deze persoon heeft dan inmiddels ook veel jargon in het Engels opgedaan. Hij kan dit jargon vervolgens op de juiste wijze gebruiken in zijn vertaling.
Tegelijk blijft het dan handig als een professionele vertaler naderhand de gebruiksaanwijzing nog eens doorneemt. De vertaler kan dan letten op taalfouten, bijvoorbeeld in de vervoeging van werkwoorden. Op deze manier ontstaat ‘the best of both worlds’.
Maar zo’n situatie van ‘the best of both worlds’ gaat niet zomaar op voor elke talencombinatie. Technici die niet alleen veel weten van het product maar ook van het Engelstalig jargon, zijn al niet dik gezaaid. Laat staan dat het makkelijk is technici te vinden die ook andere vreemde talen dan het Engels machtig zijn. Hoe kom je dan toch tot redelijke vertalingen als technische vertalers voor een specifiek vakgebied niet direct voorhanden zijn? Een gebruiksaanwijzing vertalen naar het Duits, Frans, Fins of… het Ests: hoe gaat dat?
Bedrijven schakelen voor hun vertalingen vaak hun buitenlandse partners in, zoals hun importeur of hun distributeur. Deze partners hebben niet alleen kennis van het product, maar ook van de taal in het land van verkoop (inclusief het bijbehorende jargon!). De importeur of distributeur zorgt dan in eerste instantie voor een vertaling die recht doet aan het jargon. Professionele vertalers kunnen dan weer kijken naar spel- en zetfouten.
Manualise: specialist in gebruiksaanwijzingen en vertalingen
Manualise is een Nederlands bedrijf dat ‘the best of both worlds’ kan combineren. We kunnen u in contact brengen met de juiste technische vertaler(s). We kunnen u ook helpen als u met uw buitenlandse partners eerst zelf een gebruiksaanwijzing wilt vertalen. Sterker nog, de begeleiding van zo’n totaalproject zit ons in het bloed. Informeer bij ons over de beste combinatie van samenwerking tussen u, uw eventuele buitenlandse partners en ons.
Wij beschouwen ons ook als grafische specialisten. Er is immers nog een alternatief voor vertalingen: het gebruik van tekeningen die geen vertaling behoeven. Mocht u op uw vertaalkosten willen besparen en toch volkomen begrijpelijke gebruiksaanwijzingen wensen, dan kunnen wij deze optie zeker aanbieden. Een gebruiksaanwijzing vertalen is niet altijd nodig!
